Tuesday 30 May 2017

टार्गेट्स आणि स्ट्रेस!

"आजचा सेशन ऐकून एक गोष्ट तर नक्कीच कळली यार.", सतीश हातातल्या कॉफीचा घोट पीत म्हणाला
"कोणती गोष्ट रे? “, अमितने विचारलं.

"माणसाचं पोट भरलेलं असलं ना की या गोष्टी बोलायला सुचतात यांना."

"कोणत्या गोष्टी? आता तू नको पकवू यार."

"ह्याच रे...बी पॉझिटीव्ह, डोन्ट वरी बी हॅपी वगैरे वगैरे.", सतीशचा आवाज थोडा वाढला.

"नेमकं काय म्हणायचंय तुला? थोडा थोडा अंदाज येतोय मला."

"अरे हे बघ..हे स्ट्रेस रीलिव्हिंग सेशन कोणी अरेंज केलं? आपल्या एचआरवाल्यांनी...बरोबर?. आणला कोणीतरी पकडून भाषण ठोकायला. ह्यांच्या बापाचं काय जातं रे टेन्शन घेऊ नका वगैरे म्हणायला.एक दिवस आमच्या  सेल्स किंवा एक्झेक्युशन टीममध्ये काम करून बघा आणि बिना स्ट्रेस राहून दाखवा म्हणावं."

"बरोबर आहे तुझं. पण ते भरल्यापोटी वगैरे काय म्हणत होता तू?"

"अरे आता बघ, तो ट्रेनर आला आपल्याला शिकवायला. पैसे तर घेतले असतीलच त्याने. आज आपल्याकडून उद्या दुसऱ्याकडून. आपल्याच मजल्यावर सहा-सात कंपन्या आहेत. आपल्यासारखे स्ट्रेसवाले बकरे भरपूर सापडतात यांना. ह्यांचं दुकान जोरात चालतंय. मग भरल्यापोटी स्ट्रेस रीलिव्हिंगचे सल्ले द्यायला लागताच काय?"

"हो..हे बघ मला तर फार बोअर झालं ते सेशन. पण एक सांगू का? तो काही चुकीचं सांगत नव्हता रे. आपण उगाच जास्त टेन्शन घेतो असं मलाही वाटतं. त्याने ते उदाहरण नाही का दिलं चहा-साखरेचं काहीतरी. ते पटलं मला.", कॉफीत थोडी अजून साखर टाकताना अमित म्हणाला.

"बस बस..हीच उदाहरणं सुचतात यांना. त्याच काय म्हणणं आहे, की चहा करताना जर घरातली साखर संपलीये असं दिसलं तर कितीही चिड्चीड केली तरी काय उपयोग? शेवटी साखर आणावीच लागणार ना. मग साखर कधीतरी संपणारच असा विचार करावा आणि सरळ दुकानात जावे. वा!! क्या बात हैं!!."

"मग बरोबरच आहे ना?"

"घंटा बरोबर आहे!!! इतकं साधंसरळ नसतं रे. घरातली साखर संपल्यावर आधी बायको चिडणार की चार दिवस सांगते आहे साखर आणा म्हणून, लक्ष कुठं असतं तुमचं?? मग साखर आणल्यावर आधीच झालेल्या भांडणामुळे चहा गोड नाही लागणार!! आणि मुळात हे चहा-साखर काय घेऊन बसलात रे तुम्ही? दोन दिवस चहा नाही पिला तर काय फरक पडतो?? नोकरीत तसं नसतं रे. आता मी सेल्समध्ये आहे. एक महिना मी ऑर्डर नाही आणल्या तर बॉस म्हणेल का डोन्ट वरी बी हॅपी!!!", सतीश आता चिडला होता.

"हे बघ तू एकदम टोकाचं बोलतोय. टेन्शन घेऊ नका म्हणजे काय रिकामे बसून राहा असा अर्थ होत नाही मित्रा. एक महिना तू ऑर्डर आणणार नाही असे कसे चालेल? त्याच म्हणणं असंय की, आपण जे टार्गेट्सचं टेन्शन घेतो ना ते घेऊ नये. टार्गेट्स कधी पूर्ण होतात कधी नाही हे मान्य करावं."

"फक्त मी मान्य करून चालतं का? मी तुला एक सिनॅरिओ सांगतो. अगदी आपला नेहमीचाच. त्यात हे डोन्ट वरी बी हॅपी कसं बसवायचं ते सांग बरं का!!"

"कोणता सिनॅरिओ?", अमितने विचारलं.

"महिन्याच्या एक तारखेला मी सेल्स मीटिंगमध्ये छाती ठोकून सांगतोय की मी यंदा चार कोटींचा धंदा आणणार. आपल्या बॉसने तोंड वाकडं करून त्याचं सहा कोटी केलं. वीस-बावीस तारखेपर्यंत मी तीन कोटींच्या ऑर्डर बुक केल्या. शेवटच्या आठवड्यात चार कोटींची मोठी ऑर्डर मिळणार हे मला माहिती आहे. अगदी क्लायंटच्या एमडीने मला तसं कन्फर्म केलंय. मग मी आपला टेन्शन घेता काही छोट्या-मोठ्या ऑर्डरींच्या मागे लागलोय. एकोणतीस तारखेला ती ऑर्डर दुसऱ्याला गेल्याचं कळते. आता काय करायचं?? डोन्ट वरी बी हॅपी!!"

"अरे मग तुझं टार्गेटच चुकलं होतं ना."

"माझं नाही मॅनेजमेंटचं!! आणि त्यांचंही काय चुकलं सांग? त्यांच्यावरती कंपनीचे मालक आहेत..प्रमोटर्स आहेत. आणि या सगळ्यांचे आपापले टार्गेट्स आहेत. मी म्हणतो, या सगळ्यांना बसावा ना त्या स्ट्रेस रीलिव्हिंग सेशनमध्ये. तुला कळतंय का, स्ट्रेस निर्माण करणारे हे लोकं आहेत आणि स्ट्रेस रिलीव्ह करणारा तो ट्रेनर आहे. आणि दोघेही सुखात आहेत. पण स्ट्रेस भोगतोय कोण?? तू आणि मी"

"अरे पण कंपनी काहीतरी करते आहे ना आपल्यासाठी.", इति अमित

"काय करते आहे? हे म्हणजे दुष्काळात आत्महत्या करणाऱ्या शेतकऱ्यांना आर्ट ऑफ लिव्हिंग शिकवण्यासारखं आहे!!"

"मग तुझ्या मते काय करायला हवं?"

"आर्ट ऑफ लिव्हिंग शिकवा रे. चांगलंच आहे ते. पण आधी लिव्हेबल वातावरण तरी तयार करा."

"चल केलं तू म्हणतोस तसं वातावरण तयार. पुढे काय?"

"मग हळूहळू परिस्थिती बदलेल. स्ट्रेस कमी होईल आपल्यावरचा.", सतीश ठामपणे म्हणाला.

"पण पुढे काय?"

"पुढे हेच आपलं..."

"हेच म्हणजे?"

"हेच रे..स्ट्रेस कमी होईल. शांतता मिळेल. समाधान मिळेल वगैरे वगैरे."

"पण तुझ्या वैयक्तिक टार्गेट्सचं काय?"

"कोणते टार्गेट्स आता?"

"तुला प्रमोशन हवंय..तुला पगारवाढ हवीये..परदेशात जायचंय ...त्याचं काय?", अमितने विचारलं.

"मग तो माझा प्रॉब्लेम असेल ना..मी करेल जास्त काम..मी वाढवेल  माझे टार्गेट्स."

"म्हणजे परत तेच."

"तेच कसं? हे माझ्यापुरतं ना!"

"का? मलाही हवंय प्रमोशन..मी सुद्धा वाढवेल माझे टार्गेट्स. मग सुरु आपल्यात स्पर्धा."

"म्हणजे परत स्ट्रेस?"

"हो अर्थातच."

"मग ह्यावर इलाज काय?"

"इलाज त्या ट्रेनरने सांगितलाय. तो तुला मान्य नाही."

"कोणता इलाज?"

"थोडक्यात सांगायचं तर...ट्रेनर म्हणतोय स्वतःला बदला. आणि तू म्हणतोय की जगाला बदला. जास्त सोपं काय आहे?", अमित हसून म्हणाला.

"............................................................." सतीश बोलता बोलता थांबला.

"हे बघ तू विषय काढला म्हणून सांगतो. आपल्याला हवंय म्हणून आकाश खाली येणार नाही. आता त्यासाठी किती उंच उडी मारायची हे ज्याचे त्याने ठरवावे. आपण दुसऱ्यांच्या उड्या मोजत बसतो हा खरा प्रॉब्लेम आहे.
आपल्या भाषेत सांगायचं तर, नोकरी किंवा काम करण्याला पर्याय नाही. पण कश्यासाठी आणि कोणासाठी हे पक्कं असायला हवं."

"हे बघ ही सगळी फिलॉसॉफी झाली. नोकरी करण्याला पर्याय नाही म्हणतोस ना. तो माझा मगाचा सिनारियो घे. आणि सांग काय करायचं."

"'नाही' म्हणायला शिक!!"

"म्हणजे?"

"चार कोटींचं सहा कोटी केलं ना त्याने. त्याला सांग चार कोटी नक्की करणार. उरलेले दोन कोटींची जबाबदारी आपल्या दोघांची."

"त्याने ऐकले नाही तर?"

"किती वेळा ऐकणार नाही?"

"तो भाषण देतो रे..यू कॅन डू इट वगैरे."

"तो बोलणारच ना...तू बळी पडू नको."

"म्हणजे माझ्यात हिंमत नाही हे सिद्ध होणार."

"चार कोटींच्या ऑर्डर आणायला हिंमत लागत नाही का? हिंमत आणि महत्त्वाकांक्षा या दोन वेगळ्या गोष्टी आहेत. इथे चार कोटी ही हिंमत आहे आणि सहा कोटी ही महत्त्वाकांक्षा!"

"मग नसावी का माणसाला महत्त्वाकांक्षा?"

"असावी ना...पण ती स्वतःची!! दुसऱ्याने सांगितलेली नव्हे."

"थोडक्यात दबावापुढे झुकायचं नाही."

"हो..त्यालाच खरी हिंमत म्हणतात."

 "पण अश्याने टीमवर्क होणारच नाही ना."

"एकोणतीस तारखेला जेंव्हा ऑर्डर मिळाल्यामुळे तू एकटा शिव्या खातोस तेंव्हा टीमवर्क कुठे जातं? फार गोंडस शब्द आहे हा टीमवर्क!!", अमित हसून म्हणाला.

"गोंडस म्हणजे?"

"म्हणजे सोयीनुसार येतं हे टीमवर्क! सहा कोटी झाले की टीमवर्क... आणि नाही झाले की तू एकटा."

"मग हेच तर होते ना सगळ्या बाबतीत."

"तेच सांगतोय मी मगापासून तुला...कंपनी,टार्गेट्स हे सगळं असणारच आहे. ह्या सगळ्यात तू कुठे राहणार हे महत्वाचं. हे असले गोंडस शब्द, भाषणं,स्पर्धा ह्याला बळी पडू नये असं मला वाटते. बाकी स्वतःच्या मेहनतीने जेवढं शक्य असेल तेव्हढं करावं."

"पण एक गोष्ट विसरतो आहेस तू? माझी क्षमता,स्किल ह्याविषयी काय?"

"काय त्याविषयी?", अमितने विचारलं.

"हे बघ मार्केटिंग,सेल्स हे माझं स्किल आहे. ते जर मी थोडं स्ट्रेच करून पूर्ण वापरणार नाही तर काय उपयोग त्याचा?"

"आता मला परत थोडी फिलॉसॉफी सांगावी लागेल."

"सांग..काही प्रॉब्लेम नाही"

"गोड असणं हा उसाचा गुणधर्म आहे बरोबर?"

"हो"

"मग त्याला मशीनमध्ये जास्त वेळ पिळून त्याचा रस काढला तर तो जास्त गोड लागतो का?"

"असं काही नाही."

"मगच तेच तुझ्या-माझ्या स्किल बद्दल सुद्धा लागू नाही होत का? म्हणजे बघ सहा कोटी केलं तरच तुझं स्किल आणि चार कोटी केलं तर तो योगायोग?"

"नाही..ते सुद्धा स्किल आहेच!!"

"मग झालं तर."

"यार तू तर त्या ट्रेनरपेक्षाही चांगलं बोलतोस. तू पण ट्रेनिंग देणं सुरु कर.",सतीशने अमितला टाळी दिली.

"नको..तुझ्यासारखे दोन-चार भेटले तरी खूप झालं...चला काम करू आता!"


-- समाप्त

Wednesday 24 May 2017

इमान...भाग ५

गब्ब्यानं पाच-दहा मिनिट टाईमपास केला. आतमध्ये जाची त्याची काही हिम्मत होयेना. त्याची बायको म्हनली,
"आव चाला की आतमंदी"

"हाव..जाऊ ना"

गब्ब्यानं तिकीट अन आधार कार्ड शोधाले बॅग उघडली. पाच मिनिट झामल झूमल केल्यावर त्याले पाकीट सापडलं. गब्ब्या गेटपाशी गेला अन त्या पोलिसाच्या थोबाडाकडे पायत उभा राह्यला.
"काय पाहिजे?"

"ते....इमान...तिकीट...."

"आतमधे जाच हाय का?"

"हाव"

"काढ मंग तिकीट."

गब्ब्यानं तिकीट दाखवलं. आधार कार्डावरचा फोटो काही नीट दिसेना.
"तूच हाय का या फोटोमध्ये?"

"हाव..मीच आहो ना तो."

"अन सात वाजताच्या फ्लाईटले आत्तापासून कायले आला? तीन वाजले आत्ता कुठं. जाय सहा वाजता ये."

"साहेब आता कुठं जाऊ उन्हाचं. जाऊ द्या ना आतमध्ये. म्या बसतो तिकडं कोपऱ्यात जाऊन. कोणाला त्रास न्हाय देत."

"बरं... काय हाय त्या बॅगेत? ठेव त्या पट्ट्यावर सारं सामान."

"कपडे हाय साहेब."

सामान चेक झाल्यावर पोलिसानं त्याईले आतमध्ये सोडलं.  आतला झगमगाट पाहून गब्ब्या लयच इम्प्रेश झाला.

अगागागा...काय ते लायटिंग..अन काय त्या चोपड्या फरश्या...अन सगळं चकाचक...अन थंडी पाय ना कशी वाजू लागली..फुल्ल येशी लावेल हाय वाट्टे. याले म्हन्ते लेका एरपोर्ट...नाहीतं आपल्या गावचा स्टॅन्ड बघा च्यामायबीन. नुसता कल्ला असते तिथं..इथं पाय काही आवाज नाही बिलकुल...

थोडावेळ तं गब्ब्या तसाच बसून राह्यला. त्येच्या बायकोला पन काही सुचेना. तिले वेगळेच प्रश्न पडले व्हते,

"एवढं चकाचक ठेवाले कोन्या गाईच्या शेनानं सारावते काय माहित बाप्पा?"

"अन एवढ्या लायटीचं बिल किती येत आसन?"

"अन त्या पोट्ट्या पाय कश्या झपझप चालू राहिल्या..याच हाय का ऐरहोष्टेश?"

"अन येवढी थंडी हाय इथं. गोधडी आनाले पाहिजे व्हती.इमानात देतीन का गोधडी?"

बराच वेळ बसल्यावर गब्ब्याले बबन्याचं बोलनं आठवलं
"हे पाय गब्ब्या..तिथं जाऊन बसून नको राहू झामल्यासारखा..काउंटरवर जाशीनं. तिथं फायनल तिकीट मिळते. अन शीट नंबर लिहेल असते त्येच्यावर.."

गब्ब्या उठला अन काउंटर शोधाले जाऊ लागला. पन वीसेक तरी काउंटर होते समोर. कुठं जायचं त्याले कळेना. त्यातल्या त्यात जिथं एक बरी पोट्टी बसेल होती तिथं गेला गब्ब्या. अन भैताडासारखा त्या पोरीच्या तोंडाकडे पायत उभा राह्यला.

"येस सर..डू यू वॉन्ट बोर्डिंग पासेस?"

"तिकीट...शीट नंबर...."

"ओह..प्लिज गिव्ह इट टू मी."

गब्ब्यानं तिकीट दिलं. तिनं तिकीट पाहून तोंड वाकडं केलं.
"सर धिस इज फॉर इंडिगो...अँड धिस इज गो-एयर काउंटर."

"यस यस..एयर तिकीट."

"नो सर..गो टू दॅट काउंटर प्लीज.", तिनं तिकीट वापस केलं.

गब्ब्याले काही कळेना. तो एअर इंडिया,किंगफिशर,जेट एअरवेज या सगळ्या काउंटरवर फिरून इंडिगोच्या काउंटरवर पोहोचला. त्याले बोर्डिंग पासेस मिळाले एकदाचे.

"सर डू  यू वॉन्ट टू गिव्ह एनी बॅगेज?"

"काय म्हणलं?"

"बॅगेज सर?"

"हाव हायेत ना बॅगा..थामा आनतो.", गब्ब्यानं गपागप बॅगा आणून पटकल्या त्या पट्ट्यावर.

"थँक यू सर."

"मॅडम, रिशीट भेटते का सामानाची? तसा भरोसा हाय म्हना तुमच्यावर."

"व्हॉट?"

"रिशीट म्हणलं रिशीट!! नसनं तं राहू द्या."

गब्ब्या जागेवर आला. बायकोनं विचारलं,
"येवढा वेळ कायले लागला तुमाले?"

"तिकीट आणायला गेल्तो ना."

"येवढा वेळ?"

"शिष्टीम नाही यायची बराबर..हा म्हन्ते तिकडं जाय..थो म्हन्ते तिकडं जाय. त्याईलेचं माहिती न्हाय कुठं जायचं ते....शिष्टीम नाही बराबर."

गब्ब्या थोडावेळ शांत बसला. अन कसलीतरी अनाउन्समेंट झाली. गब्ब्याले एकदम आठवलं.
"अर्रर्र...ते बाई म्हनाली होती अनाउन्समेंट झाली का तिकडं जासानं म्हनून. भुललो म्या."

गब्ब्या धावतच तिकडं गेला. ती अनाउन्समेंट दुसऱ्याच फ्लाईटची व्हती. तो सिक्योरिटीवाला गब्ब्याले सांगू सांगू थकला. पन जेंव्हा जेंव्हा अनाउन्समेंट व्हायची तेंव्हा गब्ब्या तिकडं पळायचा.

शेवटी एकदाची गब्ब्याच्या इमानाची अनाउन्समेंट झाली. गब्ब्या सगळं लचांड घेऊन सिक्योरिटी चेक इन साठी गेला. बायकांची लाईन वेगळी होती म्हनून बायकोला तिकडं पाठवलं.

तो सिक्योरिटीवाला गब्ब्याले मशीन लाऊन चेक करत होता. आता गब्ब्यांनं चूप बसावं की नाही, पन नाही ना..गब्ब्या त्याले म्हन्ते,
"लय बोअर काम हाय राजेहो तुमचं नाही?"

"क्या हुआ?"

"बोअर होत असानं म्हटलं.निस्ती मशीन फिरवाची दिवसभर. अन मशीन हाय म्हटल्यावर कोनाची हिम्मत हाय बंदूक आनाची?? बाकी एखांद्याकडे बंदूक-गिन्दूक सापडल्यावर मजा असंनं तुमची?"

त्या सिक्योरिटीवाल्याले काही समजलं नाही हे गब्ब्याचं नशीब.

गब्ब्याले आता इमानात बसाची घाई झाली होती. हॉलच्या दरोज्यातून इमानं दिसत होते. गब्ब्याच्या इमानाची वेळ झाली. गब्ब्या फ्यामिलीले घेऊन लायनीत उभा ऱ्हायला. इमानाजवळ जायले बसची व्यवस्था होती. पन गब्ब्याले 'कायले येवढा खर्च करते?' हे कळत नव्हतं. बसमधून उतरून गब्ब्यानं इमानाकडे बघितलं.

"बाब्बो...येवढं मोठं इमान च्यामायले!! पाय ना...मायला माया हाईट एवढे तं चाकं हायेत त्याचे..पंखा पाय ना तो. आपले दहा-बारा टेबल फॅन मावतीन त्याच्यात."

एवढं मोठं इमान अन तो आवाज ऐकून राम्या रडायला लागला. गब्ब्याची बायको म्हनाली,
"आवं मी काय म्हन्ते..पोरगं घाबरीन अजून..जायचं का इथून वापस? कायले बसा लागते इमानात?"

"म्याट झाली काय तू? चाल गुपचाप."

"आवं कायले जायचं आतमध्ये? आतून तं फुल्ल येष्टी सारखंच दिसून रायलं हे."

"म्याट आहे तू. तुया बापानं पाह्यलं होतं का इमान कधी?"

झालं!! आता गब्ब्याच्या बायकोचा पारा चढला.
"हाव..अन तुमी तं जसे इमानातचं पैदा झालते. अन चार-पाच इमानं बांधून ठेवेल हाय आपल्या गोठ्यात मामंजींनं. माया आप्पांले कायले नाव ठेवता?? मगापासून पाहून ऱ्हायली मी..त्या ऐरहोष्टेशकडे डोळे फाडू फाडू पाहू ऱ्हायले. म्या येवढी तयार झाली तुमच्यासाठी..मले एका शब्दानं बोलले नाही. जास्त बोलानं आत्ता वापस जाईन मी इथून."

सगळे लोक गब्ब्याकडे पाहू लागले.
"आवं तू चूप बस ना माय..चुकलं मायं."

गब्ब्यांन राम्याला उचललं अन तो इमानाची शिडी चढू लागला. वरती पोहोचल्यावर ऐरहोष्टेश गब्ब्याकडे पाहून हासली. तिनं गब्ब्याचे बोर्डिंग पासेस चेक केले अन गब्ब्याले आत जायला सांगितलं. आपल्याले  इमानात घेतलं ह्याच्यावर गब्ब्याचा विश्वासच बसेना. गब्ब्या तिले म्हनला,

"एक मिनिट थांबसान का मॅडम?"

"व्हॉट?"

गब्ब्या दरोज्याच्या बाहेर आला अन मोठ्यांन बोंबलला,

"बबन्या...सायच्या इमानात घेतलं बे मले !!"

समाप्त